ÇEK İÇİN İCRA TAKİBİ

Çek, günlük hayatta özellikle ticari hayatta sıkça kullanılan bir ödeme aracıdır. Çek hesabına sahip bir kimse tarafından ( Türkiye’de çek hesabı sadece banka tarafından açılır.) düzenlenen çek, belirli bir miktar paranın belirli bir tarihte bir üçüncü tarafa ödenmesini talep etmesidir. Çek, nakit paranın yerini alarak ödeme süreçlerini kolaylaştırır. Ancak, paranın belirlenen tarihte ödenmeme riski de vardır. Çek güvenilir kullanımda ticareti ve iş ilişkilerini geliştirir. Bu yüzden çekin avantajları ve dezavantajları dikkate alınması gereklidir.  Peki, elinizde ödenmeyen çek var ise ne yapılmalıdır. Ödemesi yapılmayan çek için icra takibi başlatılması gerekmektedir.

İcra takibine başlamak için ilkin ödemeyi yapacak finans kuruluşuna (bankaya) çek ibraz edilir. İbraz edilen çek için ödeme talebinde bulunur. Bankanın, çek hesabında yeterli bakiyenin bulunmaması halinde ibraz edene ödeme yapılmaz ve çek karşılıksız çıkar. Çekin karşılıksız çıkması ile birlikte, banka çeke karşılıksızdır beyanı yazar ve karşılığında çekin muafiyet bedelini verebilir. Karşılıksız kaydını aldıktan sonra artık bedelinin tahsili için icraya başvurulması mümkündür. Bu noktada yapılacak icra takibi halen kambiyo senetlerine özgü ilamsız takip ile yapılacaktır. Okurun burada dikkat etmesi gereken en büyük husus ise bankaya ibraz tarihini geçirilmemesidir. Eğer ki, bankaya ibraz tarihi geçerse artık kambiyo senetlerine özgü haciz yapılması mümkün değildir.

İBRAZ SÜRELERİ

DÜZENLENDİĞİ YERDE ÖDENECEKSE	10 GÜN
DÜZENLENDİĞİ YERDEN BAŞKA BİR YERDE ÖDENECEKSE	1 AY
FARKLI ÜLKE, AYNI KITA	1 AY
FARKLI ÜLKE, FARKLI KITA	3 AY

Çek ödeme yerinin bilgisini içerir. Çekte ödeme bilgisi yoksa, Türk Ticaret Kanunu’nun 781/2,3 dikkate alınır:

‘’ Çekte açıklık yoksa, muhatabın ticaret unvanı yanında gösterilen yer ödeme yeri sayılır. Muhatabın ticaret unvanı yanında birden fazla yer gösterildiği takdirde, çek, ilk gösterilen yerde ödenir. Böyle bir açıklık ve başka bir kayıt da yoksa, çek muhatabın merkezinin bulunduğu yerde ödenir.

Düzenlenme yeri gösterilmemiş olan çek, düzenleyenin adı yanında yazılı olan yerde düzenlenmiş sayılır.’’

İBRAZ SÜRESİ VE CAYMA HAKKININ KULLANILMASI

İbraz süresinin kaçırılmasından sonra keşidecinin talimatı ile banka artık çeki ödemekten imtina edebilir. Çek ibraz süresi geçerse, artık bankanın seçimlik hakkı ve keşidecinin de cayma hakkının kullanması söz konusu olur. Banka artık ödemekten imtina edebilir, keşideci de cayma hakkını kullanabilir. Keşideci cayma hakkını kullanmazsa, ibraz süresi geçmiş olsa da banka çek için ödeme yapabilir.

ÇEKTE PROTESTO

Vadesi gelmiş bir senet, vade tarihinde ödenmezse, bu durum protesto adlı bir ihtarname ile tespit edilir. Ödememe protestosu, Türk Ticaret Kanunu'na uygun olarak noterden çekilmelidir. Protesto, ayrı bir evrak olarak düzenlenir ve poliçeye bağlanır.

Ödememe protestosu, ödeme gününü izleyen iki iş günü içinde çekilmelidir; mücbir sebepler olduğunda bu süre uzatılabilir. İki iş günü hesaplanırken, vade günü esas alınır. Vade bir tatil gününe rastlarsa, ödeme günü bu tatili takip eden ilk iş günüdür. Protesto süresi hak düşürücü nitelikte olup, mahkeme tarafından kendiliğinden dikkate

İHTİYATİ HACİZ İÇİN PROTESTO ARANIR MI?

Hayır aranmaz, çek alacaklısı,  keşideciye ve onun lehine aval verene karşı ihtiyati haciz isteyebilmesi için, çekin vadesinin gelmiş olmasının gerekli ve yeterli olduğunu ayrıca protesto olmasının gerekmemektedir.

ÇEK VE İTİRAZ

Çek takibine yapılacak itiraz, takibin başlatıldığı yer olan İcra Hukuk Mahkemelerine yapılmaktadır ve itiraz süresi 5 gündür. Çek takiplerine, itiraz edildiğinde, mahkeme tedbir kararı ile takibi durdurabilir. Ancak durdurma kararı için teminat talep edilir. Çek takiplerine borç, yetki, imza gibi konularda itirazda bulunmak mümkündür. En sık yapılan hatalardan biri, itirazın İcra Müdürlüğü'ne yapılmasıdır. İcra Müdürlüğü'ne yapılan itirazlar geçersizdir, bu yüzden dikkatli olunmalıdır. Ayrıca, kötü niyetli olarak yapılan itirazlar için %20 tazminat hükmedilir.

ÇEKTE İHTİYATİ HACİZ

İhtiyati haciz, geçici nitelikte olup; borçlunun mal kaçırması veya borcunu ödemekten kaçınmasını engellemek amacıyla alacaklıya hukuki koruma sağlamaktadır. Temel olarak, alacağın para alacağı olması gereklidir. Ayrıca, bu alacağın rehin ile temin etmemiş olması gerekmektedir. Vadesi gelmemiş borçlar için ayrı ihtiyati haciz şartları oluşsa da, çekte vade yoktur. Çekin ibraz edilmesi ve karşılıksız çıkması halinde ihtiyati haciz talep edilebilir. Kural olarak ihtiyati haciz kararı yazdırılır, teminatın yatırılması (ilama dayalı ihtiyati hacizde ile ilgililere karar verilir. İhtiyati haciz verilmesi ile birlikte artık 10 günlük hak düşürücü süre başlamıştır. Bu süre sonuna kadar işlem yapılması lazımdır, yapılmadığı takdirde ihtiyati haciz kendiliğinden kalkar. İhtiyati haciz görevli ve yetkili mahkemeden alınır.